سوزن مناسب چرخ خیاطی: راهنمایی ساده برای انتخاب درست و دوخت بهتر
سوزن تیزترین و ریزترین ابزار خیاطی میباشد که از جمله ملزومات اولیه این حرفه است. که اختراع این وسیله پرکاربرد توسط آقای الیاس هاو (Elias How) می باشد او یکی از کارآفرینان ايالت آمریکا می باشد. اما از تاريخ دقیق اختراع، اطلاعات دقیقی مشخص نشده است. انسانها ی اولیه از چوبهای سخت و محکم گاهاً استخوان حیوانات مانند ساق پای پرندگان یا حتی تیغ ماهیها به عنوان سوزن استفاده میکردند. این اشیا گرچه ظرافت و تیزی شایستهای نداشتند اما برای دوخت و دوز پوست حیوانات شکار شده که به عنوان گرمترین و بهترین پوشش آن زمان محسوب میشد کاربرد بسیار خوبی داشتند. رفته رفته با اختراع آهن و پیشرفت علم سیر تکامل ساخت سوزن نیز پیشرفت کرد که امروزه شاهد انواع و اقسام سوزن در سایزها و اندازههای مختلفی هستیم سوزنها از لحاظ فیزیکی به چند دسته تقسیم میشوند
۱ _ سوزنهای خیاطی: که خود این دسته شامل سوزنهای ضخیمی به نام درفش که در صنعت کیف و کفش دوزی به کار میرود. جوالدوز برای پارچههای ضخیم مانند: لحاف کرسی، لحاف خورجین، سوزن خیاطی معمولی برای استفاده دستدوزی و سوزنهای گلدوزی، سوزنهای مربوط به انواع چرخهای خیاطی. عموماً جنس سوزنها از پولاد است (استیل ضد زنگ) طول تقریبی این سوزنها ۳ الی ۱۰ سانتیمتر و ضخامت نیم الی ۳ میلیمتر دارا می باشند، بلندی سوراخ ته سوزن که به آن چشمی سوزن نیز گفته میشود معمولاً بین ۲ تا ۱۰ میلیمتر ارتفاع دارد و ضخامت کل سوزن معمولاً بیشتر از ۲ میلیمتر نیست که به کاربرد آن بستگی دارد.
از انواع دیگر سوزنها که میتوان با علامت اختصاری آنها را شناخت
_ سوزن Dc : طول کوتاهی دارد و برای چرخهای سردوز استفاده میشود.
_ سوزن B : طول بلندی دارد و برای آستر دوزی استفاده می شود.
_ سوزن Dv : برای چرخهای میان دوز است و سوزن HA در چرخهای معمولی استفاده میشود..
۲ _ سوزنهای مربوط به علم پزشکی که کاربرد آنها برای بخیه کردن و تزریق مواد دارویی جهت مداوای بیماران میباشد. داخل این نوع سوزن که به آنها نیدل گفته میشود برای خروج و تزریق دارو خالی بوده و به صورت استوانهای بسیار نازک میباشند.
همچنین سوزنها دارای شمارهبندی هستند که از هر کدام از آنها برای دوخت پارچه مخصوص خود استفاده میشود به طور مثال سوزن شماره ۱۰ و ۱۱ برای پارچههای ظریف مانند حریر، سوزن شماره ۱۴ برای پارچههایی که بافت معمولی دارند و برای پارچههای ضخیم از شماره ۱۶ استفاده میشود.
از سوزنها برای تزئینات لباسها نیزاستفاده میشود گاهاً یک لباس ساده و معمولی به وسیله همین سوزنها به یک لباس گرانبها با متریالهای خاص تبدیل می شود، که در افزایش قیمت آن نقش بسزایی دارد.
تزیینات روی لباس مخصوصاً تزیین مانتو هنر آراستن سطح رویین پارچههای ساده با بهرهگیری از نخهای الوان و با کمک سوزن و قلاب های تزیینی، پولک و منجوق میباشد تزیینات و سوزن دوزیهای ایرانی به اشکال مختلف انجام میشود. از جمله تزیینات رایج مناسب برای مانتو میتوان به قیطان دوزی، قلاب دوزی، مغزی دوزی، میلدوزی، بلوچ دوزی، درویش دوزی، و .... نام برد.
تزئینات روی مانتو با توجه به طرح مدل برش و اینکه شما میخواهید از چه تزییناتی استفاده کنید متفاوت است. مانتوهایی که برای مراسم خاص و مهمانی مناسب باشد با دوخت ملیله و منجوق دوزی در قسمت سر آستین و یقه و بالاتنه تزیین میشود. مانتوهای اسپرت را میتوان با قیطان دوزی و مغزی دوزی و سوزن دوزیهای مختلف تزیین کرد. در بعضی از طرحها میتوان با ترکیب چند رنگ پارچه در قسمتهای مختلف از جمله جیبها سرآستینها و یقه مانتو را تزیین کرد.
۳ _ سوزن ته گرد، این نوع سوزنها در خیاطی فقط به صورت موقت برای پروگیری و وصل موقت لبههای پارچه به هم و گاهاً بستهبندي لباسها که در حالت خاص باید ثابت بمانند (بسته بندی پیراهن مردانه) کاربرد دارند. سایز طولی هر یک از این سوزنها تقریباً ۲۸ میلیمتر میباشد. هنگام استفاده از این سوزنها مراقب باشید که نوک تیز آنها به انگشتانتان آسیب وارد نکند.
در دهه های اخیر در ساخت این نوع سوزنها در قسمت انتهای آنها از گوییهای لاکی رنگی استفاده شده که دید و کنترل راحتتری هنگام استفاده آنها داشته باشیم. کاربرد دیگر این نوع سوزنها برای امور اداری و اتصال نامههای اداری به یکدیگر میباشد. برای نگهداری سوزنهای ته گرد محفظهای مانند لیوان دربدار که خروجی آن دارای آهنربا است استفاده میشود. که باعث میشود از پخش شدن و زیر دست و پا ریختن جلوگیری شود.
.
سوزن منحنی
۴ _ سوزن منحنی، که برای استفاده در روبان دوزی کاربرد زیادی دارد و در حقیقت یکی از اصلیترین سوزنهای روبان دوزی می باشد.
۵ _ سوزن سر آبی یا سر سیاه یا (استرج) که برای دوخت کشاف، ریون، تریکو بسیار مناسب است و از کشیدگی پارچه در زیر پایه چرخ و پریدگی دوخت جلوگیری می کند.
سوزن تنبور دوزی
۶ _ سوزن تنبور دوزی، از این سوزن برای دوخته شدن منجوق و ملیله و پارچه سازی استفاده میکنند. نوک سوزن تنبور به شکل یک قلاب ریز میباشد که بر روی پایه مخصوص خود به کمک یک اهرم ثابت شده است. ابتدا پارچه مد نظر خود که اکثرا از تور می باشد را روی چهار چوب یک قاب خالی ثابت می کنند. سپس از روی کار شروع به زنجیره زدن نخ می کنیم در حالی که از پایین کار مهره یا منجوق ها را روی پارچه توسط زنجیره زدن ثابت نگه میداریم. دوخت منجوق به روش ساقه دوزی انجام میشود بعد از کشیدن طرح روی مانتو ۴ الی ۵ عدد منجوق را داخل سوزن مخصوص منجوق دوزی کرده و به حالت اریب به سمت راست داخل کار فرو نمایید بعد با کمی فاصله از سمت چپ دوخت بیرون بیاورید به این ترتیب شما میتوانید یک طرح زیبا را خلق کنید. با استفاده از سوزن مخصوص منجوق دوزی شما میتوانید ساقه دوزی، دوردوزی و تک دوزی را انجام دهید.
خیلی ممنونم از شما که تا پایان این مقاله همراه آموزشکده هنردوز بوده اید امیدوارم این اطلاعات در پیشرفت هدف شما در آموزش خیاطی از ابتدا به سبک بی نظیر و تدریس دانشگاهی و تخصصی متد مولر توسط استاد فاطمه الهام نیا کمک کرده باشد.